İstanbul Bilgi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı ve Çocuk Gelişimi Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Zeynep Şimşek, 23 Nisan’da İstanbul’da meydana gelen sarsıntının akabinde bilhassa çocukların ve yetişkinlerin yaşadığı ruhsal tesirlerle ilgili kıymetli değerlendirmelerde bulundu.
Prof. Dr. Şimşek, beklenmedik bir anda gerçekleşen zelzelenin, çocuklar ve yetişkinlerde ağır endişe ve korku üzere reaksiyonlara yol açtığını belirtti. “Bazılarımız sabaha kadar dışarıda bekledi, kimilerimiz kenti terk etti, kimilerimiz ise ne yapacağını bilemeden sessiz bir bekleyişe girdi” diyen Şimşek, bu çeşit olayların akabinde endişe, öfke, suçluluk, çaresizlik üzere duygusal; unutkanlık ve dikkat dağınıklığı üzere zihinsel, uyuyamama, mide ya da baş ağrısı üzere bedensel; konuşmaktan kaçınma, ani irkilme ya da şahıslar ortası çatışmalar üzere davranışsal yansıların görülebileceğini söz etti. Bu yansıların, gerilim hormonunun yükselmesine bağlı olarak gelişen doğal ve olağan yansılar olduğunu vurgulayan Şimşek, sarsıntının şiddeti, mühleti, kişinin yaşı, geçmiş tecrübeleri ve çevresel şartlar üzere birçok faktörün bu reaksiyonların müddeti ve şiddetini etkileyebileceğine dikkat çekti.
“Önce yetişkin kendine güzel bakmalı”
Deprem sonrası, yetişkinlerin hem kendilerini hem de çocuklarını toparlamakta zorlanabileceklerini belirten Şimşek, “Bu nedenle evvel kendi ruhsal ve bedensel sıhhatlerini muhafazaya odaklanmaları önemlidir” dedi. Kolay nefes idmanlarının, kişiyi rahatlatan ve güç veren hudut sistemini harekete geçirdiğini ve bu sayede vücudun ve zihnin rahatladığını söyledi.
Çocukların beyin ön kısmı şimdi gelişimini tamamlamadığı için, bu süreçte yetişkin dayanağına muhtaçlık duyduklarını vurgulayan Şimşek, kimi çocuklarda duygusal ve davranışsal gerilemeler görülebileceğini belirtti. “Alt ıslatma, yalnız yatamama, konuşmada zorluk üzere davranışlar ortaya çıkabilir. Bu durum geçicidir” diyerek aileleri kaygılandıracak bu belirtilerin doğal olduğunu söz etti.
Çocukların temel muhtaçlıklarının karşılanmasının ve bu süreçte onlarla hareket edilmesinin ehemmiyetine değinen Şimşek, çocuklara yaşlarına uygun oyunlar oynayarak takviye olunabileceğini söyledi. “Balon şişirip oynamak nefes antrenmanı sağlar; top oynama, ip atlama üzere oyunlar fizikî hareketi teşvik eder. Kuklalarla kıssa anlatmak, birlikte fotoğraf yapmak, tehlike avı oynayıp inançlı alan yaratmak çocukların hislerini söz etmelerine yardımcı olur” diye belirtti.
“Rutinler itimat hissini pekiştirir”
Çocukları küçük karar alma süreçlerine dahil etmenin ve günlük rutinler oluşturmanın inanç hissini artırdığını belirten Şimşek, “Kahvaltı, oyun, meyve saati üzere düzenler tasayı azaltır. Öteki çocuklarla vakit geçirmek, komşularla bir ortaya gelmek hem çocuklara hem ebeveynlere uygun gelir” halinde konuştu.
“Sevgi, sabır ve ilgi en güçlü ilaçlardır”
Uyku, beslenme, sevgi ve şefkatin bu periyotta hayati ehemmiyette olduğunu söyleyen Prof. Dr. Şimşek, “Çocuğunuza sarılın, onun yanında olduğunuzu kelamla ve davranışla hissettirin. Boyama, hamurla form yapma, hikaye anlatma, spor üzere etkinliklerle hislerini söz etmesine yardımcı olun” dedi.
Bebeklerde artan ağlama, daha sık kucağa alınma ve emme isteği üzere yansıların de doğal olduğuna değinen Şimşek, cilt temasının, dokunmanın, müzik söylemenin, kitap okumanın onları da ebeveynleri de rahatlatacağını vurguladı.
“Duygusal meseleler da fizikî hastalıklar üzere tedavi edilebilir”
Şimşek, ebeveynlerin çocuklarının davranışlarıyla başa çıkmakta zorlandıkları durumda uzman takviyesi almaktan çekinmemeleri gerektiğini vurgulayarak, “Duygusal meseleler da fizikî hastalıklar üzere tanınabilir ve tedavi edilebilir durumlardır. Unutmayın, sevgi, sabır ve ilgi bu devrin en güçlü ilaçlarıdır. Oyun çocukların lisanı, oyuncaklar ise sözleridir. Onları oyunla, sevgiyle, sabırla desteklemek çok değerlidir. Her kriz bir fırsattır. Tahminen bu dert ve dehşet, bizim aile toplantımızı yapıp, ne vakit, nerede, neyi, nasıl yapacağımızı belirlememize yardımcı olur. Evvelden hazırlık yapmak gerilimimizi hafifletip bizi sağlıklı kılar” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
